Sztuczna inteligencja w edukacji – wsparcie, a nie zastępstwo. Eksperci apelują o odpowiedzialne podejście

Sztuczna inteligencja może zrewolucjonizować naukę języków obcych, ale pod warunkiem, że będzie służyć ludziom, a nie ich zastępować. British Council przedstawia raport, w którym apeluje o etyczne, sprawiedliwe i inkluzywne wykorzystanie AI w edukacji – zwłaszcza w nauce, nauczaniu i ocenianiu języka angielskiego. Dokument
‘Human-centred AI: Lessons for English Learning and Assessment’ porusza potrzebę przyjęcia podejścia bardziej skupionego na człowieku przy wyborze i wdrażaniu technologii. Ta rekomendacja opiera się na badaniach i jasno określonych celach edukacyjnych, a w jego centrum znajdują się potrzeby uczniów i uczenic oraz większa inkluzywność.

Czy AI zastąpi nauczycieli i nauczycielki? Eksperci oraz ekspertki rozwiewają wątpliwości

Rola nauczycieli oraz nauczycielek, współpraca ekspertów i ekspertek z różnych dziedzin oraz znajomość AI przez wszystkich uczestników systemu edukacyjnego są kluczowe, by posługiwać się sztuczną inteligencją w sposób, który wzbogaca i sprawia, że proces nauki i oceniania staje się bardziej elastyczny. Zapewnienie dostępu do tych nowych technologii, aby mogły być stosowane przez każdego, oraz wykorzystanie ich pełnego potencjału do personalizowania doświadczeń edukacyjnych i różnych potrzeb uczniów oraz uczennic, to kolejne ważne tematy poruszane w opracowaniu British Council.

„Nie możemy oddać przyszłości edukacji w ręce algorytmów. AI to narzędzie, ale to ludzie nadają mu kierunek” – mówi dr Mariano Felice, autor raportu British Council oraz starszy badacz i ekspert ds. oceny języka i nauki angielskiego. „Nie powinniśmy pozostawiać kluczowych decyzji, takich jak te dotyczące edukacji, w rękach maszyn, ponieważ wiążą się z nimi kwestie regulacyjne i prawne. Nie da się również oddzielać moralności i etyki od obszaru edukacji. Sztuczna inteligencja nie powinna być traktowana jako magiczne rozwiązanie. To potężne narzędzie, ale tylko wtedy, gdy nauczyciele, nauczycielki, uczniowie i uczennice wiedzą, jak mądrze z niego korzystać” – dodaje dr Felice.

Jak wynika z badań relacja z nauczycielem, czy nauczycielką to dla 78% Polaków i Polek kluczowy element nauki języków.¹

“Choć sztuczna inteligencja może przyspieszyć naukę, większość z nas wciąż obawia się jej bezosobowego charakteru. Technologia nie zastąpi motywującego spojrzenia, żartów na lekcji czy wsparcia w trudnych momentach. Gdy mamy wybór: nauczyciel, bądź nauczycielka, czy sztuczna inteligencja – wybieramy człowieka” – dodaje Karolina Kasperska, Head of English and School Education.

Nowe technologie mogą pomóc w nauce i ocenianiu języka angielskiego, ale kluczowe decyzje muszą podejmować eksperci. Wśród najważniejszych wyzwań wymieniane są: zapewnienie równego dostępu do AI, odpowiedzialne wdrażanie nowych narzędzi, połączenie sztucznej inteligencji z tradycyjną rolą nauczyciela i nauczycielki.

10 zasad odpowiedzialnego wykorzystania AI w nauce angielskiego

1️. Sztuczna inteligencja to szansa – ale tylko z odpowiednim podejściem. Organizacje edukacyjne muszą nadążać za technologią, by nie stracić swojej roli.

2. Technologia musi mieć cel. AI nie powinna być wykorzystywana bez ustalenia konkretnej strategii i badań.

3. Ekosystem edukacyjny ma znaczenie. AI powinna uzupełniać, a nie zaburzać tradycyjne metody nauczania.

4. Każdy powinien rozumieć AI na podstawowym poziomie. Nauczyciele, nauczycielki, uczniowie, uczennice, ale także ich rodzice powinni rozumieć, jak działa sztuczna inteligencja.

5. Człowiek zawsze na pierwszym miejscu. AI powinna wspierać uczniów, uczennice, nauczycieli i nauczycielki, a nie ich zastępować.

6. Nauczyciele i nauczycielki są niezastąpieni. AI może analizować dane, ale tylko człowiek rozumie kontekst i emocje ucznia oraz uczennicy.

7. Współpraca ekspertów i ekspertek jest kluczowa. Technologie powinny być rozwijane przez specjalistów oraz specjalistki z różnych dziedzin.

8. Etyka przede wszystkim. AI musi działać w sposób sprawiedliwy i inkluzywny.

9. Sztuczna inteligencja musi być dostępna dla wszystkich. Edukacja i dostęp do niej powinny być równe, niezależnie od pochodzenia czy statusu społecznego ucznia, czy uczennicy.

10. Różnorodność ma znaczenie. Modele AI muszą być pozbawione uprzedzeń.

O dr Mariano Felice

Mariano kieruje strategią sztucznej inteligencji (AI) w zakresie nauki i oceny języków w British Council. Jego rola obejmuje badanie zastosowań przetwarzania języka naturalnego (NLP) w ocenie językowej, udzielanie strategicznych wskazówek dotyczących rozwoju i wdrażania rozwiązań AI oraz promowanie umiejętności posługiwania się AI i odpowiedzialnego korzystania z nowych technologii.

Mariano, mając ponad dziesięcioletnie doświadczenie w tym obszarze, pracował nad szerokim zakresem tematów, takich jak korekta błędów gramatycznych, automatyczne rozpoznawanie błędów, ocena systemów, generowanie testów typu cloze oraz przewidywanie trudności zadań. Opublikował wiele prac naukowych na czołowych konferencjach NLP i jest regularnym prelegentem na międzynarodowych konferencjach. Mariano jest również wykładowcą wizytującym na Uniwersytetach w Reading i Cambridge.